متغیرهای فرهنگی ( قسمت اول)

 متغیرهای خرد 

متغیرهای مربوط به شیوه زندگی خاص هر شخص و عادتهای شخصی فرهنگی می پردازیم. در هر فرهنگ، در سطوح و لایه های شخصی، تفاوتهایی در نشانه های کلامی و غیرکلامی که از طریق مفاهیم متفاوت زمان، گفتار فردی، غذا، پوشاک، منش و رفتار در خانه و محل کار، الگوهای     تصمیم گیری و دیگر متغیرهای غیرکلامی بیان میشوند، وجود دارد.

زمان: در برخی فرهنگها، مردم بسیار وقتشناس هستند. برای آنها ضرب الاجلها برای ارتباطی موفق در زمینه تجارت بسیار حائز اهمیت اند. سازمانهای آموزشی، دولتی و تجاری در آمریکا و ژاپن، قراردادها و جلساتشان را با ساعت و دقیقه تنظیم می کنند. این در حالی است که در بسیاری از فرهنگ ها برای تنظیم زمان از روز یا ماه صحبت میشود و مثلا قرار بعدی را به روز چهارشنبه موکول میکنند، بدون اینکه در مورد ساعت دقیق جلسه صحبتی شود. در بیشتر کشورهای آسیایی و آمریکای لاتین، مردم راحت تر با مقوله زمان برخورد میکنند. آنها به برنامه ریزی زمانی بسیار دقیق اهمیتی نمی دهند. در هندوستان، به هنگام قرار گذاشتن برای ملاقات یا شرکت در جلسه، گاه به شوخی از دو نوع قرار زمانی صحبت می شود: وقت بینالمللی و وقت هندی که ممکن است تا چند ساعت دیرتر از وقت بین المللی باشد

حریم خصوصی و رعایت فاصله: حریم خصوصی، فاصله ای است که بین اشخاص وجود دارد. مردم آمریکای شمالی، برخی کشورهای اروپای شمالی و آسیا تمایل به حفظ این حریم دارند، در حالی که در آمریکای لاتین، فرانسه، ایتالیا و کشورهای عربی، این فاصله و حریم خصوصی کمتر مورد توجه قرار می گیرد. حتی در یک فرهنگ هم این ویژگی افراد با یکدیگر متفاوت است. نتیجه تحقیقی که در آمریکا انجام شده است، نشان می دهد که مردها در مقایسه با زنها تمایل بیشتری به حفظ این حریم دارند به هنگام صحبت کردن نیز حریم خصوصی که افراد در فرهنگ های مختلف به آن نیاز دارند، متفاوت است.
در این وضعیت، آمریکاییها، آلمانیها و کاناداییها همیشه بین خود و شخصی که با او صحبت میکنند، فاصله ای  رارعایت می کنند. این در حالی است که در فرهنگهای غرب آسیا، مردم در هنگام صحبت کردن، برای نشان دادن صمیمیت، معمولا نزدیک به هم قرار می گیرند.

ارتباط چشمی: در آمریکای شمالی، نگاه کردن به چشم دیگران، نشانه صداقت است، اما در بسیاری از فرهنگها، اشخاصی که از نظر موقعیت اجتماعی در رده پایین تر قرار دارند، بهتر است به چشم رؤسا یا کارفرمایان خودخیره نشوند. در پورتوریکو به بچه ها یاد داده میشود که مستقیم به چشم بزرگترها نگاه نکنند. در ژاپن هم مردم بیشتر به جای خیره شدن به چشم افراد هنگام صحبت کردن، به گردن آنها نگاه می کنند. در کره، خیره شدن به چشم اشخاص نشانه بی ادبی است. در کشورهای مسلمان نیز زنها و مردها به هم خیره نمی شوند. ناآگاهی از این تفاوتها، میتواند منجر به سوء تفاهم در محیطهای کار چند فرهنگی شود.

ارزشها، باورها و عملکردها: ارزشها و باورها به طور غیرمستقیم و ناخودآگاه، پاسخ اشخاص به مردم و موقعیتها را تحت تأثیر قرار میدهند. بیشتر مردم در آمریکای شمالی، رقابت را برای تولید بهتر، ضروری و اساسی میدانند. در حالی که در ژاپن، به اعتقاد مردم، رقابت منجر به ناهنجاری می شود. در فرهنگ تجاری امریکا، مردم بر این باورند که موفقیت منوط به دستاوردهای اشخاص است و هر کسی میتواند موفق باشد.  بر اساس این فرهنگ، هر کسی که نسبت به دیگری برتری دارد، موفق تر است. این در حالی است که در برخی دیگر از کشورها، موفقیت هر شخص به طبقه اجتماعی او ارتباط دارد. در بسیاری دیگر از فرهنگها، مردمانی که به نژادها یا مذاهب خاصی تعلق دارند، از برخی فعالیتها در اجتماع محروم هستند. مردم در آمریکا به فردیت احترام میگذارند، حال آنکه در برخی دیگر کشورها، گروه از اهمیت ویژهای برخوردار است.
در آمریکا، در آموزش سنتی، دانش آموزان باید به تنهایی تکالیف خود را انجام دهند و کمک گرفتن از دیگران، تقلب محسوب می شود، در حالی که در ژاپن، مردم بیشتر به صورت گروهی کار میکنند. در آمریکا مردم هنگام کار کردن سکوت می کنند و با کسی صحبت نمیکنند. در ژاپن مردم با هم صحبت و م می کنند تا کار انجام شود. در ایران بسیاری از مردم برای انجام یک معامله یا خرید یک کالای نسبتا گران، مثلا فرش یا ماشین، کمتر به تبلیغات اعتماد میکنند و ممکن است روزهای متمادی با دوستان، آشنایان و بستگان صحبت کنند و با استفاده از تجربیات دیگران، جوانب کار را بسنجند و سپس اقدام به خرید یا معامله بکنند. این کار در کشورهای غربی که پیوندهای اجتماعی، استحکام پیشین را ندارند، کمتر صورت میگیرد و فرد معمولا خود در این زمینه تصمیم میگیرد و بیشتر به آگهی ها و تبلیغات ارائه شده در مورد آن کالا اعتماد میکند.

ارتباط غیرکلامی: در ارتباطات تجاری چند فرهنگی، علائم غیرکلامی نیز همانند زبان، متفاوت هستند. سلام و احوالپرسی غیرکلامی می تواند از تعظیم کردن تا دست دادن، در آغوش گرفتن، روبوسی و یا حتی بالا بردن ابرو باشد. عدم درک این تفاوتها و بی احترامی به آنها، موجبات قطع ارتباط را فراهم می آورد. در فرهنگ ژاپنی گذاشتن یک پا روی زانوی پای دیگر نشانه بی احترامی است. بهترین روش نشستن، چهار زانو است. این در حالی است که برای بسیاری از غربیان که عادت به نشستن بر روی زمین را ندارند، اینگونه طرز نشستن کاری دشوار است. همچنین در برخی فرهنگها رعایت حق تقدم یک ارزش است و در برخی دیگر از فرهنگها، پیشی گرفتن از دیگران نوعی زرنگی و ارزش مثبت تلقی می شود.

تصمیم گیری: هندی ها و ژاپنی ها به صورت گروهی با هم م میکنند و تصمیم میگیرند، در حالی که در آمریکا و آلمان، مردم به تنهایی از پس مشکلات خود برمی آیند. در ایران، به عنوان مثال انجام پروژههای گروهی، به ویژه دولتی، ممکن است مدت زیادی طول بکشد، در حالی که همان پروژه را افراد به صورت فردی در مدت بسیار کمتری انجام می دهند. از آنجایی که در بسیاری از کشورهای در حال توسعه، مردم هنوز با کار گروهی آشنا نشده اند، زمان زیادی طول میکشد تا به نتیجه و راه حل مشترک درگروه برسند. بنابراین صبور بودن و مطلع بودن از سیستم تصمیمگیری در فرهنگ هایی که با آنها سر و کار تجاری داریم، فرایند ارتباطات را تسهیل میکند

منبع: پازکی زاده ،زهرا و تیشه یار ،ماندانا(1389).چالشهای ارتباطی درروابط میان فرهنگی،تدبیر ،شماره 219